Endometriy gipergipaziyasi bachadon ichki yuzasidagi hujayralarning ortiqcha o‘sishi bilan tavsiflanadigan kasallikdir. Bu har qanday yoshdagi ayollarda uchrashi mumkin, lekin 45 yoshgacha bo‘lgan ayollarda ko‘proq aniqlanadi. Toshkentdagi Isroil tibbiyot markazi ushbu patologiyani zamonaviy usullar bilan tashxislash va davolash imkoniyatini taqdim etadi.
Kasallikning mohiyati va tarqalishi
Endometriy – bachadonning ichki shilliq qavati bo‘lib, u gormonlarning ta’siri ostida har oy o‘zgarib turadi. Agar gipergipaziya yuzaga kelsa, bu to‘qimalarning ortiqcha qalinlashishiga olib keladi, bu esa progesteron va estrogen o‘rtasidagi muvozanat buzilishidan kelib chiqadi.
Endometriy quyidagi hujayralardan tashkil topgan:
- Qoplovchi epiteliy
- Bezgak epiteliyasi
- Stroma – biriktiruvchi to‘qima asosini tashkil etadi
- Qon tomirlari tarmog‘i
Sog‘lom ayollarda endometriyning yarmidan ko‘pi stromadan iborat bo‘ladi, lekin gipergipaziya rivojlanganda bezgak tuzilmalari haddan tashqari o‘sadi.
Ushbu kasallik ginekologik muammolar va hayz siklining buzilishi kuzatiladigan ayollarning 12%ida uchraydi.
- Klimaksga yaqinlashayotgan ayollarda gipergipaziya har to‘rtinchi bemorda tashxislanadi.
- Anovulyator sikllar mavjud bo‘lsa, kasallik xavfi ortadi.
- Agar kasallik atipik shaklda rivojlansa, bu onkologik kasalliklarga olib kelishi mumkin, shuning uchun shifokor nazorati zarur.
- Semizlik, metabolik sindrom yoki moddalar almashinuvining buzilishi gipergipaziyaning rivojlanish xavfini oshiradi.
- Ba’zan kasallikning yashirin shakli UTT (ultratovush tekshiruvi) natijasida aniqlanadi.
Kasallikning 85% holatlarida quyidagi simptomlar kuzatiladi:
- Hayz siklining buzilishi
- Bachadondan hayz davridan tashqari qon ketishi
- Homilador bo‘la olmaslik
- Og‘ir darajadagi kamqonlik (anemiya)
Kasallikning sabablari
Gipergipaziya rivojlanishi estrogen gormoni miqdorining ortishi va progesteron yetishmovchiligi bilan bog‘liq. Ushbu gormonal muvozanat buzilishi endometriy hujayralarining haddan tashqari o‘sishiga sabab bo‘ladi. Kasallik har qanday yoshda yuzaga kelishi mumkin, lekin ayniqsa o‘smirlik davri va menopauza oldidan xavf yuqori bo‘ladi.
Gipergipaziyaga olib keluvchi omillar:
- Gormonal muvozanatning buzilishi
- Progesteron va estrogen o‘rtasidagi nomutanosiblik asosiy sabab hisoblanadi.
- Bu holat ko‘pincha polikistik tuxumdon sindromi, ortiqcha vazn yoki gormonal kasalliklar bilan bog‘liq bo‘ladi.
- Homiladorlikni oldini oluvchi estrogenli dorilarni uzoq muddat qabul qilish gipergipaziyaga olib kelishi mumkin.
- Ortiqcha vazn va moddalar almashinuvining buzilishi
- Semizlik estrogen miqdorini oshiradi va bu endometriyning haddan tashqari o‘sishiga olib keladi.
- Metabolik sindrom va insulin rezistentligi ham kasallik xavfini oshiradi.
- Yosh omili
- Menopauza davrida ovulyator sikllarning kamayishi gipergipaziya rivojlanishiga sabab bo‘lishi mumkin.
- Menopauza paytida faqat estrogen qabul qilish ham bu kasallik xavfini oshiradi.
- Gormonal dorilarni nazoratsiz qabul qilish
- Tuxumdonlarning o‘sma kasalliklari
- Gormonal o‘sma (masalan, granulyoza hujayrali o‘sma) estrogen miqdorini oshiradi.
- Lutein yoki follikulyar kistalar ham gormonal muvozanatni buzishi mumkin.
- Endokrin kasalliklar
- Qandli diabet, gipoterioz (qalqonsimon bez yetishmovchiligi) va gipofiz bezining buzilishi.
- Nasliy moyillik
- Agar oilada bachadon gipergipaziyasi, polipoz yoki saraton kasalliklari uchragan bo‘lsa, xavf ortadi.
- Surunkali yallig‘lanish jarayonlari
- Endometrit va salpingit kabi kasalliklar bachadon qon aylanishini buzishi va endometriy tuzilishini o‘zgartirishi mumkin.
- Homiladorlik va tug‘ish tajribasi
- Homiladorlik va laktatsiya davrida estrogen ta’siri pasayadi, bu esa gipergipaziyadan himoya qilishi mumkin.
- Hech qachon tug‘magan ayollarda kasallik xavfi yuqoriroq.
Gipergipaziyaning turlari
- Oddiy (atipiyasiz) bezgak gipergipaziyasi
- Shilliq qavat qalinlashadi, lekin hujayralar normal tuzilishini saqlab qoladi.
- Rakka aylanish xavfi 1%dan oshmaydi.
- Atipik gipergipaziya
- Epiteliy tuzilishi o‘zgaradi.
- Saraton rivojlanish xavfi 30% gacha oshadi.
Kasallik belgilari
Gipergipaziya quyidagi simptomlar bilan namoyon bo‘ladi:
- Hayz siklining buzilishi
- Ko‘p miqdorda, uzoq davom etuvchi yoki hayzlar orasida qon ketishi
- Qorinning pastki qismida og‘riq
- Qon ketishi natijasida anemiya rivojlanishi
- Bepushtlik yoki homilador bo‘lishda qiyinchiliklar
Ba’zan kasallik hech qanday simptomlarsiz kechadi va faqatgina rejali tibbiy ko‘rik vaqtida aniqlanadi.
Unumdorlik bilan bog‘liqligi
Ushbu patologiya ayolning reproduktiv salomatligiga jiddiy ta’sir ko‘rsatadi va homilador bo‘lish imkoniyatini pasaytiradi. Quyida gipergipaziyaning homiladorlik jarayoniga ta’siri haqida batafsil tushuntirib beramiz.
Bu kasallik bachadon ichki shilliq qavatining qalinlashuvi bilan tavsiflanadi, natijada uning normal tuzilishi buziladi. Bunday o‘zgarishlar quyidagi muammolarga olib kelishi mumkin:
- Bachadonning ichki yuzasini homiladorlikka tayyorlash qiyinlashadi. Odatda, embrionning joylashishi uchun optimal sharoitlar shakllanadi, lekin gipergipaziya natijasida endometriy tuzilishi buziladi, bu esa embrionning implantatsiyasini qiyinlashtiradi yoki imkonsiz qiladi.
- Endometriyning funksional zaifligi. Bachadonga joylashgan urug‘langan tuxum hujayra normal rivojlanishi uchun yetarli sharoitga ega bo‘lmaydi. Bu esa tushish (samovolny abort) xavfini oshiradi.
Sun’iy urug‘lantirish (EKU) dasturlariga ta’siri
EKU muvaffaqiyatli bo‘lishi uchun endometriyning normal qalinligi va hujayra tarkibi muhim hisoblanadi. Gipergipaziya bilan kasallangan bemorlarda endometriy giperplastik yoki o‘zgargan bo‘lishi mumkin, bu esa EKU jarayonining natijalarini sezilarli darajada pasaytiradi.
EKU jarayonida embrionni bachadonga joylashtirishdan oldin maxsus «implantatsiya oynasi»ga rioya qilish kerak. Bu embrion uchun eng qulay sharoit bo‘lib, gipergipaziya mavjud bo‘lsa, u toraygan yoki butunlay yo‘q bo‘lishi mumkin.
Shuning uchun EKU o‘tkazishdan oldin bachadon shilliq qavatining tuzilishini yaxshilash uchun maxsus terapiya talab etiladi. Toshkentdagi IMC markazida ayollar uchun zamonaviy davolash usullari qo‘llanadi, bu esa EKU muvaffaqiyatli bo‘lish imkoniyatini oshiradi.
Endometriy gipergipaziyasini tashxislash
IMC tibbiyot markazida zamonaviy uskunalar va ilg‘or texnologiyalar yordamida endometriy gipergipaziyasi tashxislanadi:
- Transvaginal UTT (ultratovush tekshiruvi)
- Endometriy qalinligini baholash va uning potensial o‘zgarishlarini aniqlash imkonini beradi.
- Gisteroskopiya
- Bachadon ichki yuzasining holatini optik asboblar yordamida tekshirish usuli.
- Biopsiya
- To‘qima namunasi olinib, gistologik tekshiruv o‘tkaziladi.
- Gormonal tahlillar
- Progesteron, estrogen va boshqa gormonlar darajasini tekshirish uchun testlar o‘tkaziladi.
- Genetik tahlil
- Ba’zi hollarda bemorning o‘sma (shish) rivojlanishiga moyilligini aniqlash uchun o‘tkaziladi.
Ushbu tekshiruvlar bachadon shilliq qavati holatini baholash, hujayra o‘zgarishlarini aniqlash va zararlangan joylarni topish imkonini beradi.
Endometriy gipergipaziyasini davolash
Davolash kasallik shakliga, bemorning yoshiga va hamroh kasalliklariga qarab tanlanadi.
Gormonal terapiya
- Gormonal dori vositalari (gestagenlar, KOK)
- Estrogen va progesteron darajasini normallashtiradi.
- Ichki bachadon vositalari (masalan, «Mirena»)
- Endometriy o‘sishini cheklovchi gormonlar chiqaradi.
Simptomatik davolash
- Anemiyani davolash uchun dorilar buyuriladi.
- Ayolning umumiy holatini yaxshilash uchun yordamchi vositalar tavsiya etiladi.
Jarrohlik usullari
Agar konservativ davolash samara bermasa, quyidagi jarrohlik usullari tavsiya etilishi mumkin:
- Gisteroskopiya va qirqish (vyskablivanie)
- Bachadondagi ortiqcha o‘sgan to‘qimalarni olib tashlash va ularni diagnostik tekshiruvdan o‘tkazish.
- Endometriyni ablatsiya qilish
- Lazer, radioto‘lqin yoki boshqa texnologiyalar yordamida shilliq qavatning qisman yoki to‘liq yo‘q qilinishi.
- Gisterektomiya (bachadonni olib tashlash)
- Agar boshqa usullar yordam bermasa yoki saraton rivojlanish xavfi mavjud bo‘lsa, bachadonni olib tashlash operatsiyasi tavsiya etilishi mumkin.
Oldini olish choralari
Gipergipaziya xavfini kamaytirish uchun quyidagi profilaktik tadbirlarni amalga oshirish lozim:
- Har 12 oyda bir marta ginekolog ko‘rigidan o‘tish.
- Hayz siklini kuzatish va har qanday o‘zgarishlarda shifokorga murojaat qilish.
- Ginekologik va endokrin kasalliklarni o‘z vaqtida davolash.
- Ortacha vaznni saqlash va jismoniy faollik bilan shug‘ullanish.
- Gormonal dorilarni faqat shifokor tavsiyasiga ko‘ra qabul qilish.
Nega Toshkentdagi IMC markazini tanlashadi?
- Xalqaro sertifikatga ega bo‘lgan shifokorlar jamoasi
- Tajribali ginekolog va endokrinologlar sizga eng yuqori sifatli tibbiy yordam ko‘rsatadi.
- Ilg‘or tibbiy texnologiyalar
- Eng zamonaviy UTT, gisteroskopiya va boshqa diagnostika usullari qo‘llaniladi.
- Tashxis va davolashning kompleks yondashuvi
- Tashxisdan davolashgacha bo‘lgan barcha bosqichlar bitta markazda o‘tkaziladi.
- Tez va qulay xizmatlar
- Tashxis natijalari qisqa muddatda tayyor bo‘ladi va samarali davolash yo‘nalishi tanlanadi.
IMC tibbiyot markazida konsultatsiyaga yozilish
EKU (sun’iy urug‘lantirish) muvaffaqiyatli bo‘lishi uchun chuqur tayyorgarlik va oldindan o‘tkaziladigan muolajalar talab etiladi. Toshkentdagi IMC markazida ilg‘or diagnostika va terapiya usullari qo‘llanadi, bu esa hatto endometriy gipergipaziyasi aniqlangan holatlarda ham homiladorlik ehtimolini sezilarli darajada oshirishga yordam beradi.
Ushbu kasallik EKU samaradorligini butunlay yo‘qqa chiqarmaydi, lekin ba’zi hollarda homiladorlik uchun jiddiy to‘siq bo‘lishi mumkin. Shunga qaramay, zamonaviy diagnostika va davolash usullari tug‘ruq imkoniyatlarini oshirishga hamda normal homiladorlik jarayonini ta’minlashga yordam beradi.
Shu sababli gipergipaziya tashxisi qo‘yilgan bemorlarga imkon qadar tezroq ginekologga murojaat qilish tavsiya etiladi. Toshkentdagi IMC markazida VRT (sun’iy reproduktiv texnologiyalar) dasturlari yordamida bachadon shilliq qavatini homiladorlikka tayyorlash bo‘yicha eng zamonaviy usullar qo‘llanadi.
Bu yerda tajribali ginekologlar, reproduktologlar va embriologlar ishlaydi, ular mazkur kasallikdan aziyat chekayotgan ayollarga onalik baxtini his qilishga yordam berishga tayyor.
So'rov yuboring
Sharhlar
Благодаря Умаровой Куляш Акылбековне, ждём маленькую принцессу. Получилось с первой попытки. Спасибо Израильскому Центру за хороших специалистов!
Одна из лучших специалистов в Ташкенте у кого мы были. Доктор Ганиева оказывает высокопрофессиональный и максимально скурпулезный подход к каждой роблеме.
Хотелось бы выразить благодарность врачам клиники. Замечательный коллектив , профессионалы в своём деле . Была на приеме у гинеколога Исмаиловой З.И. Все грамотно и доступно объяснила и наметили план лечения. Давно искала такого врача, которому можно полностью довериться . Планирую так же посетить в этой клинике эндокринолога , о ней очень хорошие рекомендации пациентов
Генетик врач Светлана Андревна топ. Очень грамотный специалист, все объяснила доступно. Очень рекомендую!
Зашёл сегодня на консультацию к кардиологу Кеворкову Амаяк Георгиевичу с жалобами. Он выслушил все мои жалобы, чётко собирал анамнез, проводил физикальный осмотр. Короче всё на высшем уровне. Профессионалы своего дела. Всем советую эту клинику. От меня большой лайк!
Ko‘p beriladigan savollar
Gipergipaziya qanchalik xavfli?
Agar oddiy shaklda (atipiyasiz) bo‘lsa, saraton rivojlanish ehtimoli juda kam, lekin kasallik baribir shoshilinch davolanishni talab qiladi. Atipik shakl esa xavfliroq bo‘lib, yomon sifatli o‘sma (saraton) rivojlanish ehtimolini oshiradi.
Ushbu kasallik bilan homilador bo‘lish mumkinmi?
Homiladorlik ehtimoli pasayadi, ayniqsa, agar kasallik rivojlanishining kech bosqichida aniqlangan bo‘lsa. Biroq ko‘plab bemorlar samarali davolanishdan so‘ng sog‘lom bola tug‘ish imkoniyatiga ega bo‘lishadi.
Davolash qancha vaqt oladi?
Muolajalar davomiyligi kasallik shakliga bog‘liq.
- Gormonal terapiya odatda bir necha oy davom etadi.
- Jarrohlik yo‘li bilan davolash (masalan, gisteroskopiya yoki ablatsiya) natijalarga tezroq erishishga yordam beradi.
Bachadonni olib tashlash zarur bo‘ladimi?
Gisterektomiya faqat o‘ta og‘ir holatlarda bajariladi, masalan:
- Saraton rivojlanish xavfi yuqori bo‘lsa
- Boshqa davolash usullari natija bermasa
Ginekologga qanchalik tez-tez borish kerak?
Har bir ayol yiliga kamida 1 marta UTT (ultratovush tekshiruvi) bilan birga ginekologik ko‘rikdan o‘tishi kerak.
- Xavf guruhiga kiruvchi bemorlarga esa tez-tez tashrif buyurish tavsiya etiladi.
- Gipergipaziya aniqlangan ayollar muolajadan so‘ng har 3–6 oyda tekshiruvdan o‘tishlari lozim.
Davolanishdan keyin homiladorlik yuzaga keladimi?
Ko‘pincha, muvaffaqiyatli davolashdan keyin homiladorlik ehtimoli oshadi. Biroq, davolash usuli ayolning onalik rejalari bilan mos ravishda tanlanishi kerak.
2 года искала хорошего эндокринолога и нашла в IVF Негина Пулатовна, врач с большим опытом. Огромное ей спасибо. В центре делают самые точные анализы . Система получения ответов анализов и рекомендаций настроена на высшем уровне.