Ba’zi holatlarda shifokorlar siz va juftingizda hech qanday jiddiy muammolarni aniqlay olmasalar ham, uzoq kutilgan homiladorlik yuz bermaydi. Bunday vaziyatda bu jarayon tabiiy emasdek, balki omad va genetik omillarga bog‘liqdek tuyulishi mumkin. Kimdir birinchi urinishdayoq homilador bo‘lsa, boshqalar haqiqiy qiyinchiliklarga duch keladi. Ko‘pincha asosiy muammo homilador bo‘lishga harakat qilayotganda sodir bo‘ladigan xuddi shunday xatolardan iborat bo‘ladi. Biz sizga ushbu xatolar haqida ma’lumot berishni istaymiz.
Kam kaloriyali parhez
Kaloriyalarning yetishmasligini organizm xavf sifatida qabul qiladi. Energiya va gormonal ishlab chiqarish uchun zarur materiallar, jinsiy a’zolar va jinsiy hujayralarning normal ishlashi uchun yetarli resurslar bo‘lmaydi. Uzoq davom etadigan kaloriya tanqisligi ovulyatsiyaning yo‘qligi (anovulyatsiya) va homilador bo‘la olmaslikning eng oson sabablaridan biridir. Erkaklarda esa spermatogenez jarayoni buziladi: eyakulyat hajmi va uning tarkibidagi normal sperma shakllari kamayadi.
Shu sababli kaloriya tanqisligi bo‘lgan parhezlar o‘rniga energiya ehtiyojini qoplash uchun to‘liq ratsion tuzish tavsiya etiladi. Bu ratsionda oqsillar, yog‘lar va uglevodlar yetarli miqdorda bo‘lishi lozimligini unutmang.
Vegetarianlik
Organizmning asosiy tuzilishi oqsildan iborat bo‘lib, u go‘sht va go‘sht mahsulotlaridan yaxshiroq hazm bo‘ladi. Bundan tashqari, eng ko‘p temir organizmga aynan hayvonot mahsulotlari orqali yetkaziladi.
Vegetarianlik sog‘lom ovqatlanish variantlaridan biri hisoblangan bo‘lsa-da, u har doim ham organizmning oqsilga bo‘lgan ehtiyojini qoplamaydi. O‘simlik oqsili to‘liq aminokislota tarkibiga ega emas. Shu sababli, agar homiladorlik yuz bermayotgan bo‘lsa, sabab vegetarianlik bo‘lishi mumkin. Oilani rejalashtirish paytida va homiladorlik davrida ushbu ovqatlanish turidan voz kechish tavsiya etiladi.
Ko‘p tashvishlanish
Ehtimol, farzandli bo‘lgan tanishingiz: “Vaziyatni qo‘yib yuborganimda homilador bo‘ldim,” degan bo‘lsa kerak. Buni eshitish g‘ashlik uyg‘otishi mumkin, ayniqsa, sizning eng katta xohishingiz ota-ona bo‘lish bo‘lsa. Ammo stress fuktorligi sizning fertilitetingizga katta ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Stressli vaziyatlardan kelib chiqadigan kortizol darajasining oshishi bu jarayonga salbiy ta’sir qiladi. Vaziyatni yengil qabul qilishga harakat qiling va bir muddat xavotirlarni unuting. Homiladorlikni haddan tashqari rejalashtirishga hojat yo‘q – bu mo‘jiza kutganingizdan ko‘ra ko‘proq sodir bo‘lishi mumkin.
Ko‘p yoki kam urinishlar
Homilador bo‘lishga qaror qilsangiz, to‘g‘ri yondashuvni tanlang! Ko‘p hollarda ba’zilar haftalar davomida jinsiy aloqa qilmay, “zaxira” yig‘ishni o‘ylaydilar. Ammo bu noto‘g‘ri: bir haftalik tanaffusdan so‘ng spermatozoidlarning harakatchanligi sezilarli darajada pasayadi. Mutaxassislar ovulyatsiyadan bir hafta oldin va ovulyatsiya kuni har kuni yoki har ikkinchi kuni yaqinlik qilishni tavsiya etadilar. Bundan tashqari, muntazam jinsiy aloqa gormonal muvozanatni normallashtirishga yordam beradi.
Shubhali usullardan foydalanish
21-asrda bo‘lishimizga qaramay, ayrimlar haligacha shubhali usullarga ishonadilar, masalan, douching (yuvinish). Ammo bu usul spermatozoidlarning hayotiyligini pasaytirib, ularning tuxum hujayrasini urug‘lantirish qobiliyatini yo‘qotishiga olib keladi. Ba’zi ayollar esa soda eritmasidan foydalanib, qin muhitini o‘zgartirishga harakat qiladilar. Ammo shifokorlar bu usuldan ogohlantiradilar, chunki soda barcha mikroorganizmlarni yo‘q qiladi va qinning tabiiy pH muvozanatini buzadi.
Ayb tuyg‘usi
Bepushtlik haqida gap ketganda, ko‘p hollarda barcha muammolar faqat ayollarda deb hisoblashadi. Ammo javobgarlik ham ayol, ham erkak o‘rtasida teng taqsimlanadi. Mutaxassislarning fikricha, homiladorlikning yuz bermasligi holatlarining 40 foizi erkak va ayol bilan bog‘liq, yana 20 foizi esa ularning bir-biriga mos kelmasligi bilan izohlanadi. Vahimaga tushmaslik juda muhim, chunki oddiy sog‘lom juftlik uchun homilador bo‘lish odatda 6 oydan 1 yilgacha vaqt talab qilishi mumkin.
Hisob-kitobdagi xatolar
Eng keng tarqalgan xatolardan biri – ovulyatsiya kunini noto‘g‘ri hisoblashdir. Boshqa keng tarqalgan xato – hayz siklining boshlanishini noto‘g‘ri aniqlash. Hayz boshlanishining birinchi kuni bu qon ketish boshlangan kun bo‘lib, undan oldin yoki keyin emas. Homiladorlik yuzaga kelishi uchun vaqtning aniq hisob-kitobi muhim ahamiyatga ega, shuning uchun siklning boshlanish kunini aniqlashda xato qilmaslik zarur.
Reja bo‘yicha yashash
Homiladorlikni aniq rejalashtirish imkonsiz. Sog‘lom odamlar uchun ham homilador bo‘lish uchun 6 oydan 12 oygacha vaqt kerak bo‘lishi mumkin. Ammo ko‘plab ayollar, gormonal kontratseptivlarni qabul qilishni to‘xtatgandan keyin, hayz siklini tiklash uchun kamida 6 oy sarflashadi. Agar yarim yil ichida siklingiz normallashmasa yoki ovulyatsiyaning borligiga shubha qilsangiz, shifokorga murojaat qilish maqsadga muvofiq.
Shoshqaloqlik
Homiladorlik ehtimolini oshirish uchun jinsiy aloqadan so‘ng 20 daqiqa davomida yotish tavsiya qilinadi. Garchi ba’zilar buni kulgili deb hisoblashsa ham, shifokorlar bu tavsiyaning samaradorligini tasdiqlashdi. Tadqiqotlarga ko‘ra, bu usul homiladorlik ehtimolini 80% gacha oshirishi mumkin. Shuning uchun jinsiy aloqa tugagandan so‘ng darhol harakat qilishdan ko‘ra, 20 daqiqa yotib turish foydaliroq.
Xavotirlarni e’tiborsiz qoldirish
Agar ayolda doimiy ravishda hayz sikli buzilishi yoki qandli diabet kabi surunkali kasalliklar bo‘lsa, homiladorlik masalasida xavotirlanmaslik noto‘g‘ri. Shifokor bilan maslahatlashish – bu paranoya emas, balki oqilona qaror. Agar sizni xavotirga soladigan savollar bo‘lsa, mutaxassisga murojaat qilib, barcha muhim jihatlarni aniqlashtiring. Shunday qilib, homiladorlikni rejalashtirish jarayonida yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan qiyinchiliklarni yengib o‘tish osonroq bo‘ladi.
Yomon odatlarni tashlamaslik
Bu mavzuda ko‘p gapirilgan, ammo yana bir bor ta’kidlash muhim: rejalashtirilgan homiladorlikdan kamida 12 oy oldin zararli odatlardan voz keching. Ko‘pchilik, zararlarini bilgan holda ham, tamaki va spirtli ichimliklarni iste’mol qilishda davom etadilar. Shifokorlar dunyo bo‘ylab ogohlantirishadi: homiladorlikning dastlabki 3 oyi bola organizmining shakllanishi uchun eng muhim davrdir, va hech qanday «xavfsiz» miqdordagi spirtli ichimlik yo‘q. Sog‘lom bola tug‘ilishi uchun sog‘liqni birinchi o‘ringa qo‘yish lozim.
Erkaklar salomatligini unutish
Ko‘pchilik erkaklarning salomatligi ham homiladorlikka ta’sir qilishi mumkinligini unutadi. Tamaki chekish, spirtli ichimliklar iste’moli va noto‘g‘ri ovqatlanish sperma sifatiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Spermatogenez (sperma yangilanishi) jarayoni taxminan 120 kun davom etadi, shuning uchun erkak kamida shu muddat davomida zararli odatlardan voz kechishi kerak. Sperma sifatini yaxshilash uchun erkak ratsionida selen, E va C vitaminlari bo‘lishi kerak. Juftlikning har ikkala a’zosining salomatligi homiladorlikni muvaffaqiyatli rejalashtirishning muhim qismidir.
Bir yildan ortiq davom etayotgan muvaffaqiyatsiz urinishlar
Agar juftlik bir yil davomida homilador bo‘lishga muvaffaq bo‘lmasa, vaqtni boy bermaslik juda muhim. Ayol sog‘lig‘idagi ko‘plab holatlar homiladorlikning yuzaga kelmasligiga sabab bo‘lishi mumkin. Agar muammo aniqlanmasa, vaqt o‘tishi bilan homiladorlik ehtimoli 10-15% gacha kamayadi.
Agar siz Toshkentda bo‘lsangiz, Isroil Tibbiyot Markazi mutaxassislariga murojaat qilishingizni tavsiya etamiz. Reproduktiv shifokor bilan maslahatlashish, kerakli tahlillarni topshirish va bepushtlik sabablarini aniqlash homiladorlik imkoniyatini oshirishda muhim rol o‘ynaydi. Faqat muammolar bartaraf etilgandan so‘ng siz uzoq kutilgan baxtga erishishingiz mumkin.
