Qabziyat homiladorlik davrida

Agar ayolda bunday buzilish alomatlari paydo bo‘lsa, unga darhol shifokor huzuriga borish yoki onlayn maslahat olish kerak. Ayrim ichni bo‘shatadigan dori vositalari homilador ayollar uchun taqiqlanmagan, ammo ularni qabul qilishdan oldin akusher-ginekolog bilan maslahatlashish zarur.

Qabziyatdan darhol qutulish kerak bo‘lgan bir qator sabablari mavjud.

Shuni esda tutish muhimki, qabziyatning davom etishi salbiy oqibatlarga olib kelishi mumkin. Ular orasida kolit, proktit kabi kasalliklar mavjud. Shuningdek, ichakni o‘z vaqtida bo‘shatish zarur, aks holda organizm zararli moddalarni yig‘a boshlaydi. Bu moddalar ichak devorlaridan qon oqimiga o‘tadi.

Shuningdek, homiladorlik paytida qabziyat jiddiyroq sog‘liq muammolaridan darak berishi mumkin. Shu sababli ushbu muammo alomatlarini e’tiborsiz qoldirmaslik kerak.

Qabziyatdan xalos bo‘lishning eng yaxshi usuli uning oldini olishdir. Ammo mavjud buzilishlarni qanday davolashni ham bilish kerak. Hayot tarzi, dori vositalarini qabul qilish yoki ovqatlanish rejimining keskin o‘zgarishi og‘ir asoratlarni keltirib chiqarishi mumkin. Shuning uchun ayol bunday vaziyatda albatta davolovchi shifokor bilan maslahat qilishi lozim.

Homiladorlik paytida ichakni bo‘shatishda qiyinchiliklar quyidagi alomatlar bilan tavsiflanadi:

• Ichakni haftasiga 4 martadan kam bo‘shatish va najas miqdorining kamayishi.
• Qattiq najasni chiqarishda kuchli siqilish zarurati, qo‘llarni yoki tualet qog‘ozini ishlatish ehtiyoji.
• «To‘liq bo‘shamaslik» hissi, najasning juda qattiq yoki ichak devorlariga tarqalib ketishi.
• Qorinning pastki qismida va anusta og‘riq, ayniqsa, bo‘shatish paytida.
• Meteorizm, ichakning to‘lib ketishi hissi, doimiy noqulaylik va ortiqcha gaz to‘planishi.

Homilador ayollarda qabziyat ko‘pincha boshqa noqulay alomatlar bilan birga keladi:

• Holsizlik va ishtahaning yo‘qolishi.
• Ba’zan uyqusizlik, og‘izda achchiq ta’m, ta’m sezish buzilishlari, og‘izdan keladigan yoqimsiz hid yoki migren tutishi.

MUHIM!
Quyidagi belgilar xavotirli hisoblanadi:

• Temir tanqisligi kamqonligi. Bu laborator tahlillar orqali aniqlanadi.
• Najasda qon borligi. Qon vizual tarzda ko‘rinishi mumkin.
• Qorinda og‘riq.
• Haroratning ko‘tarilishi va leykozitoz rivojlanishi.
• Ortiqcha ozib ketish.

Bunday holatlarda bemor difdiagnostika o‘tkazishi lozim.

O‘z salomatligingizni nazorat qiling!
Shifokor bilan muntazam muloqot qilish va o‘z holatingizni kuzatib borish noqulay alomatlarni yengillashtirishga va homiladorlik davrini sog‘lom o‘tkazishga yordam beradi.

Homilador ayollarda ichakni bo‘shatishda muammolarni bartaraf etishga juda ehtiyotkorlik bilan yondashish lozim. Har qanday xalqona usulni qo‘llashdan avval bu haqda albatta akusher-ginekologga xabar berish kerak. Chunki bemorning organizmi turli vositalarga kutilmagan reaktsiya berishi mumkin.

Ovqatlanish ratsionini to‘g‘ri tashkil etish qabziyatning oldini olish va davolashda katta ahamiyatga ega. Bemorning menyusi kletchatkaga boy mahsulotlar bilan boyitilishi kerak. Homilador ayollarga quyidagilarni iste’mol qilish tavsiya etiladi:

• Dukkakli o‘simliklar.
• Yong‘oqlar va urug‘lar.
• Xom sabzavotlar va mevalar.
• Butun donli don mahsulotlari.

Bundan tashqari, organizmga yetarli miqdorda suyuqlik qabul qilish muhimdir. Homilador ayol kun davomida imkon qadar ko‘proq suv ichishi kerak.

Homiladorlik paytida ichakni bo‘shatishda qiyinchiliklar quyidagi sabablarga ko‘ra yuzaga kelishi mumkin:

• Gormonal o‘zgarishlar. Gormonal fondagi o‘zgarishlar ichakning ishlashiga ta’sir qiladi.
• Kattalashayotgan bachadonning qo‘shni organlarga bosimi.
• Bemorning harakatchanlik darajasining kamayishi.
• Ovqatlanish rejimining o‘zgarishi.

Harakatlar hajmining hatto ozgina bo‘lishi ham ichak motorikasini faollashtiradi, bu esa homilador ayollarda qabziyatni bartaraf etishga yordam beradi. Homiladorlikni boshdan kechirayotgan bemorlarga quyidagilar tavsiya etiladi:

• Uzoq muddatli sayrlar.
• Yoga mashg‘ulotlari.
• Davolovchi gimnastika.

Biroq, avvalo, akusher-ginekologga murojaat qilib, ushbu harakatlar uchun ruxsat olish lozim. Bu ortiqcha jismoniy yuklamalar va asoratlar paydo bo‘lishi xavfini oldini olishga yordam beradi.

Homiladorlikning boshida ichakni bo‘shatish qiyinchiliklari odatda gormonal fondagi o‘zgarishlar bilan bog‘liq bo‘ladi. Homiladorlikning dastlabki muddatlarida ko‘pincha progesteron va estrogen gormonlarining konsentratsiyasi oshadi. Ular ichakning silliq mushaklarini bo‘shashtirib, peristaltikani sekinlashtiradi.

Shuningdek, ichak va bachadonning umumiy innervatsiyasi mavjudligini ham ta’kidlash kerak. Shu sababli, bir organ (masalan, meteorizm, mushak motorikasi buzilishi yoki spazmlar) bilan bog‘liq og‘riqli jarayonlar boshqa organning tegishli reflekslarini kuchaytiradi. Bu ko‘pincha miometriy tonusining ortishiga olib keladi.

Toksemiya ham ichakni bo‘shatishdagi qiyinchiliklarning yana bir omili bo‘lib, bu davrda bemor ba’zi mahsulotlardan bosh tortadi yoki kamroq suv ichadi.

Homiladorlik davrida dorilarni qabul qilish va harakatchanlikning kamayishi ham muhim rol o‘ynaydi.

Homiladorlik paytida qabziyat odatda funksional xarakterga ega bo‘ladi. Agar muammo asta-sekin bartaraf etilmasa, davolash usullarini aniqlash uchun shifokor bilan maslahatlashish zarur.

Homiladorlik davrida bemor ichakning to‘laqonli faoliyatiga yordam beruvchi mahsulotlarni iste’mol qilishni o‘z ichiga olgan ovqatlanish rejimiga amal qilishi kerak.

Uning ratsioniga quyidagilar kirishi lozim:

• Sabzavotlar (qovoq, sabzi, lavlagi, gulkaram);
• Mevalar (nok, o‘rik, olma);
• To‘liq donli mahsulotlar (gerkules, kepak yoki qo‘pol unli non);
• Qatiq mahsulotlari (yogurt, kefir, ryajenka);
• O‘simlik moylari (zig‘ir yoki zaytun yog‘i).

Tavsiya etilmaydigan mahsulotlar:

• Oq non;
• Yog‘li mahsulotlar;
• Guruch;
• Shirinliklar.

Bunday mahsulotlar qabziyatni kuchaytirishga olib keladi, shuning uchun ulardan voz kechish tavsiya etiladi.

Homiladorlik davrida kuchli ichni yumshatuvchi dorilarni qo‘llash tavsiya etilmaydi. Odatda mutaxassis quyidagilarni belgilaydi:

• Homila uchun xavfsiz osmotik dori vositalari.
• Laktuloza asosidagi yengil ichni yumshatuvchi preparatlar.
• Glitserinli shamchalar.

Dorilarni mustaqil ravishda tanlash mumkin emas. Faqat shifokor tashxis qo‘yganidan keyin tegishli dori vositasini va uning dozasini belgilashi mumkin.

Qabziyatning oldini olish uchun asosiy qoidalarga rioya qilish lozim:

1. Ko‘p miqdorda suv ichish.
   Ichak devorlari yetarlicha namlangan holatda faolroq ishlaydi, shuning uchun suvni yetarli miqdorda iste’mol qilish juda muhim.
2. Ovqat tarkibiga ko‘p miqdorda kletchatka kiritish.
   Ratsionda ko‘proq sabzavotlar, mevalar va to‘liq donli mahsulotlar bo‘lishi kerak.
3. Jismoniy faollikni oshirish.
   Uzoq piyoda yurish va yengil jismoniy mashqlar ichak faoliyatini yaxshilashga yordam beradi.
4. Ovqatlanish rejimini tartibga solish.
   Kam-kamdan va ko‘p emas, lekin tez-tez ovqatlanish printsipiga rioya qilish lozim.
5. Kun tartibini o‘rnatish.
   Har kuni bir vaqtda uxlashga yotish va uyg‘onish odatini shakllantirish kerak.

Homiladorlik davrida qabziyat keng tarqalgan muammo hisoblanadi, ammo faol hayot tarzi, to‘g‘ri ovqatlanish rejimi va Toshkentda mutaxassisni muntazam ko‘rish bu muammoni hal qilishga yordam beradi. Shu tarzda homiladorlik davrini yanada yoqimli o‘tkazish mumkin.