Epididimit — bu tuxumdon qo‘shimchasining (epididimis) yallig‘lanishi bilan kechadigan kasallik. Bu patologiyaga har qanday yoshdagi erkaklar duch kelishi mumkin. Kasallik ko‘pincha og‘riq, shish va noqulaylikni keltirib chiqaradi. O‘z vaqtida davolanmasa, jiddiy asoratlarga, shu jumladan bepushtlikka olib kelishi mumkin. Toshkentdagi **Isroil Tibbiyot Markazi (IMC)**da epididimitni aniqlash va davolashning zamonaviy usullari taklif etiladi. Markaz mutaxassislari erkaklarning salomatligini tiklashga yordam beradi.
Epididimit nima va qanchalik keng tarqalgan?
Epididimis — tuxumdonning orqa tomonida joylashgan organ bo‘lib, erkak jinsiy hujayralarining yetilishida va tashilishida asosiy rol o‘ynaydi. Epididimit bu organning yallig‘lanishi bo‘lib, ko‘pincha infektsiya yoki jarohatlar bilan bog‘liq.
Kasallikning ikki turi mavjud: o‘tkir va surunkali. O‘tkir epididimit kutilmagan tarzda boshlanadi va aniq alomatlar bilan kechadi. Surunkali epididimit asta-sekin rivojlanadi va vaqti-vaqti bilan avj oluvchi belgilarga ega.
Epididimit erkaklarning siydik-tanosil tizimining eng keng tarqalgan yallig‘lanish kasalliklaridan biridir. Dunyo statistik ma’lumotlariga ko‘ra, har yili har 1 000 erkakning bittasida ushbu kasallik aniqlanadi. Kasallik asosan 20-40 yosh oralig‘idagi erkaklar orasida keng tarqalgan, chunki bu davrda jinsiy hayot faolroq bo‘ladi. Ammo epididimit o‘smir yoshdagi bolalarda ham rivojlanishi mumkin, ayniqsa jinsiy yo‘l bilan yuqadigan infektsiyalar yoki jarohatlardan keyin.
Epididimitning sabablari:
70–80% holatlarda bu jinsiy yo‘l bilan yuqadigan infektsiyalar (xlamidiya, gonokokk) bilan bog‘liq. Katta yoshdagi erkaklarda esa kasallikning asosiy sabablari noma’lum bakteriyalar (masalan, ichak tayoqchasi) bo‘lib, ular prostata bezining giperplaziyasi kabi kasalliklar fonida siydik-tanosil yo‘llariga kirib boradi.
Epididimitning sabablari
Mutaxassislar ushbu kasallikni keltirib chiqaruvchi uchta asosiy sababni ajratib ko‘rsatadilar:
- Infektsion omillar:
Infektsiyalar ikkiga bo‘linadi:- Noma’lum infektsiyalar: stafilokokk, gripp virusi, gerpes, parotit, Candida zamburug‘i, mikoplazma, xlamidiya.
- Ma’lum infektsiyalar: sil, gonokokk, sifilis.
Infektsiya tuxumdon qo‘shimchasiga quyidagi yo‘llar bilan kirishi mumkin:
-
- Qon orqali (gematogen yo‘l).
- Siydik yo‘llari yoki urug‘ chiqaruvchi yo‘llar orqali (sekretor yo‘l).
- Limfa tugunlari orqali.
- Jarohat omillari:
Turli tashqi omillar yoki jiddiy jarohatlar erkak jinsiy hujayralarining kanallar tashqarisiga chiqishiga olib kelishi mumkin. Bu holat «granulomatoz epididimit» deb ataladi. Immunitet tizimi ushbu holatga javoban yallig‘lanish reaksiyasini kuchaytiradi. Natijada tuxumdon va uning qo‘shimchasining to‘qimalari butunlay buzilib, ularning o‘rnini granulyatsion to‘qima egallaydi.
Umumiy va mahalliy omillar:
Epididimit ko‘pincha siydik-tanosil tizimidagi boshqa kasalliklarning (uretrit, prostatit yoki piyelonefrit) asorati sifatida rivojlanadi. Shuningdek, gigiyena qoidalariga rioya qilmaslik va tartibsiz jinsiy hayot ushbu kasallikning rivojlanishiga yordam beradi.
Klinik ko‘rinish
Epididimitning belgilari kasallikning qanday shaklda kechishiga bog‘liq.
O‘tkir shakli:
- Og‘riq: Kasallikning asosiy belgisi. Moshaklar sohasida bosilganda keskin og‘riq paydo bo‘ladi. Ayrim bemorlar og‘riqni bel yoki chov sohasida sezadilar.
- Moshak shishi va qizarishi: Ta’sirlangan tomoni qizargan, shishgan va kattalashgan ko‘rinadi. Ayrim hollarda shish tufayli moshak shaffoflashib, yorqin porlaydi.
- Isitma: Kasallikning o‘tkir shaklida bemorning harorati 39 darajadan oshadi. Immuniteti zaif bo‘lganlarda harorat ko‘tarilishi unchalik sezilmasligi yoki normal darajada qolishi mumkin.
- Siydik chiqarishdagi og‘riq: Bemorlarda siyish paytida achishish va og‘riq kuzatiladi.
Kasallikning ilk bosqichlarida faqat bir belgi kuzatiladi, ammo kasallik rivojlanganda boshqa alomatlar ham qo‘shiladi.
Surunkali shakli:
- Qorin pastida noqulaylik va og‘irlik hissi.
- Tuxumdon qo‘shimchalarining zichlashishi va kattalashishi.
- Jinsiy hayotdagi o‘zgarishlar: ereksiya muammolari, jinsiy xohishning kamayishi, erta eyakulyatsiya.
- Moshak sohasida tinimsiz og‘riq.
- Haroratning 38 darajagacha ko‘tarilishi.
Surunkali epididimitni davolashni kechiktirgan bemorlarda asoratlar, masalan, abssess, surunkali og‘riqlar va bepushtlik rivojlanishi mumkin.
Epididimit tashxisi
Kasallikni to‘g‘ri tashxislash davolashning eng yaxshi usulini tanlash uchun juda muhim.
IMCda epididimitni tashxislash quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
- Urolog maslahati.
- Tibbiy ko‘rik va anamnez yig‘ish.
- Laborator testlar: Qon va siydik tahlillari yallig‘lanish belgilarini aniqlash uchun.
- Uretradan ajralmalarni mikroskop ostida o‘rganish.
- PZR-analiz: Jinsiy yo‘l bilan yuqadigan infektsiyalarni aniqlash uchun.
- UTT (ultratovush tekshiruvi): Tuxumdon qo‘shimchasining holatini baholash, asoratlar, masalan, abssess yoki gidrotsele mavjudligini aniqlash uchun.
- Bakteriologik ekish: Infektsiya qo‘zg‘atuvchisini va uning antibiotiklarga sezgirligini aniqlash.
Epididimitni davolash
IMC markazida davolashning maqsadi:
IMC markazida (O‘zbekistonda) epididimitni davolash infektsiyani yo‘q qilish, yallig‘lanishni kamaytirish va asoratlarning oldini olishga qaratilgan.
1. Dori-darmon bilan davolash
- Keng spektrli antibiotiklar. Bular qo‘zg‘atuvchi aniqlangandan so‘ng buyuriladi.
- Og‘riq va yallig‘lanishni kamaytiruvchi dori vositalari. Shishlarni pasaytirishga yordam beradi.
- Og‘riq qoldiruvchi vositalar (analgetiklar). Bemorni og‘riqdan xalos qilish uchun qo‘llanadi.
- Immunostimulyatorlar va vitaminlar. Organizmdagi umumiy qarshilikni oshirish maqsadida buyuriladi.
2. Fizioterapiya
- Mahalliy sovuq qo‘llash. Shish va og‘riqni kamaytirish uchun ishlatiladi.
- UVCH-terapiya va elektroforez. Bu usullar tiklanish bosqichida qo‘llaniladi va davolanish jarayonini tezlashtiradi.
3. Jarrohlik aralashuvi
Murakkab holatlarda quyidagi holatlar uchun jarrohlik amaliyotlari o‘tkaziladi:
- Abssess: Tuxumdon qo‘shimchasida yiring to‘planishi.
- Epididimektomiya: Shikastlangan to‘qimalarni olib tashlash zarurati.
Epididimitning oldini olish
Epididimit rivojlanish xavfini kamaytirish uchun quyidagilar tavsiya etiladi:
- Shaxsiy gigiyena qoidalariga rioya qilish.
- Jinsiy yo‘l bilan yuqadigan infektsiyalardan himoyalanish uchun prezervativlardan foydalanish.
- Tanani sovuqdan saqlash.
- Urologga muntazam ravishda profilaktik ko‘riklarga borish.
- Siydik-tanosil tizimidagi infektsiyalarni o‘z vaqtida davolash.
IMCda epididimitni tashxislash va davolashning afzalliklari
- Tajribali mutaxassislar. Jahon tajribasiga ega urolog va androloglar jamoasi.
- Zamonaviy uskunalar. Yuqori aniqlikdagi ultratovush apparatlari va laborator tahlil uskunalari.
- Kompleks yondashuv. Tashxisdan tortib davolashgacha bo‘lgan barcha jarayon bir markazda amalga oshiriladi.
- Individual davolash dasturlari. Har bir bemorning holati va organizm xususiyatlariga mos ravishda davolash rejasi tuziladi.
IMC markaziga maslahatga yozilish
Epididimit — bu jiddiy kasallik bo‘lib, uni o‘z vaqtida davolash talab etiladi. Toshkentdagi IMC mutaxassislari to‘liq tibbiy yordamni taqdim etadi: aniq tashxis qo‘yishdan boshlab samarali terapiyaga qadar. Agar o‘zingizda dastlabki alomatlarni sezsangiz, tashrifni kechiktirmang. Biz sizning salomatligingiz va reproduktiv funksiyangizni saqlab qolishga yordam beramiz.
Maslahatga yozilish uchun saytimizdagi shakl orqali yoki telefon orqali murojaat qiling: +998 555 020 038.
So'rov yuboring
Sharhlar
Благодаря Умаровой Куляш Акылбековне, ждём маленькую принцессу. Получилось с первой попытки. Спасибо Израильскому Центру за хороших специалистов!
Одна из лучших специалистов в Ташкенте у кого мы были. Доктор Ганиева оказывает высокопрофессиональный и максимально скурпулезный подход к каждой роблеме.
Хотелось бы выразить благодарность врачам клиники. Замечательный коллектив , профессионалы в своём деле . Была на приеме у гинеколога Исмаиловой З.И. Все грамотно и доступно объяснила и наметили план лечения. Давно искала такого врача, которому можно полностью довериться . Планирую так же посетить в этой клинике эндокринолога , о ней очень хорошие рекомендации пациентов
Генетик врач Светлана Андревна топ. Очень грамотный специалист, все объяснила доступно. Очень рекомендую!
Зашёл сегодня на консультацию к кардиологу Кеворкову Амаяк Георгиевичу с жалобами. Он выслушил все мои жалобы, чётко собирал анамнез, проводил физикальный осмотр. Короче всё на высшем уровне. Профессионалы своего дела. Всем советую эту клинику. От меня большой лайк!
Ko‘p so‘raladigan savollar
Epididimitni butunlay davolash mumkinmi?
Ha, o‘z vaqtida shifokorga murojaat qilib, to‘g‘ri davolash orqali kasallikdan to‘liq xalos bo‘lish mumkin.
Epididimit qancha vaqt ichida davolanadi?
O‘tkir epididimitni davolash odatda 7–14 kun davom etadi. Surunkali shakl uzoqroq terapiyani talab qilishi mumkin.
Epididimit tufayli bepushtlik rivojlanishi mumkinmi?
Ha, agar yallig‘lanish jarayoni tuxumdon qo‘shimchasini shikastlasa, bu sperma hujayralarining tashilishiga xalaqit berishi mumkin.
Epididimitga shubha qilinganida qanday tahlillar topshiriladi?
Qon umumiy tahlili, siydik tahlili, jinsiy yo‘l bilan yuqadigan infektsiyalar uchun PZR tahlil, moshak sohasining ultratovush tekshiruvi.
Bemorni kasalxonaga yotqizish shartmi?
Faqat asoratlar (masalan, abssess yoki kuchli intoksikatsiya) mavjud bo‘lgandagina kasalxonaga yotqizish talab qilinadi.
Epididimit sovuq qotish tufayli rivojlanishi mumkinmi?
Ha, sovuq qotish epididimit rivojlanishiga yordam berishi mumkin, ayniqsa infektsiya yoki jarohatlar kabi omillar mavjud bo‘lsa.
2 года искала хорошего эндокринолога и нашла в IVF Негина Пулатовна, врач с большим опытом. Огромное ей спасибо. В центре делают самые точные анализы . Система получения ответов анализов и рекомендаций настроена на высшем уровне.