Adenomioz – bu xronik ginekologik kasallik bo’lib, unda endometriya (bachadonning ichki qatlami) to’qimalari miometriyga (bachadonning mushak qatlami) kirib o’sadi. Bu yallig’lanish, og’riq va boshqa noxush simptomlarni keltirib chiqaradi, bu ayollarning hayot sifatiga salbiy ta’sir qiladi. Toshkentdagi Isroil Tibbiyot Markazida (IMC) biz bachadon adenomiozini tashxislash va davolashning zamonaviy usullarini taklif etamiz, yuqori darajadagi tibbiy yordam va har bir bemorga individual yondashuvni ta’minlaymiz.
Adenomioz haqida umumiy ma'lumot
Adenomioz ko’pincha «ichki endometrioz» deb ataladi, chunki uning namoyon bo’lishi endometriozga o’xshaydi, bunda endometriya to’qimalari bachadon tashqarisida o’sadi. Ammo adenomiozda endometriya hujayralari bachadon devorining mushak qatlamiga kirib boradi, bu esa bachadon devorlarining qalinlashishiga olib keladi va uning kattalashishiga sabab bo’lishi mumkin.
Turli tadqiqotlar ma’lumotlariga ko’ra, adenomioz reproduktiv yoshdagi ayollarda 5-70% holatlarda tashxislanadi. Bunday keng farq diagnostika usullaridagi farqlar va ko’plab hollarda simptomlar yo’qligi yoki kasallikning yengil shakllari tufayli tashxis qo’yilmaganligi bilan izohlanadi.
Adenomioz bachadon ko’pincha 35 yoshdan 50 yoshgacha bo’lgan ayollarda uchraydi. Ushbu yosh oralig’ida kasallikning tarqalishi 20-30% ga yetishi mumkin. 30 yoshgacha bo’lgan ayollarda adenomioz kamroq uchraydi, ammo ushbu yosh guruhida ham ushbu kasallikni tashxislash holatlari kam emas.
Adenomioz ko’pincha bachadon miomasi, endometrioz va endometriya gipoplaziyasi kabi boshqa ginekologik kasalliklar bilan birgalikda uchraydi. Bu diagnostika va davolashni murakkablashtiradi va shuningdek, umumiy tarqalish foizini oshirishi mumkin.
Sabablar va xavf omillari
Hozirgi kunga kelib, tibbiyot fanida ayollar organizmida adenomiozning paydo bo’lishi sabablarini to’liq o’rganish davom etmoqda va ular to’liq aniqlanmagan. Ammo tadqiqotchilar ushbu kasallikning rivojlanishiga yordam beruvchi bir nechta aniqlangan omillarni ajratib ko’rsatmoqdalar:
Gormonal omillar
Adenomioz bachadon – gormonlarga bog’liq kasallik hisoblanadi. Gormonlar darajasidagi muvozanatsizlik adenomioz rivojlanishiga yordam beruvchi asosiy omillardan biri deb hisoblanadi. Qon zardobidagi yuqori estrogen darajasi endometrial hujayralarning o’sishini va ularning bachadonning mushak qatlamiga kirib o’sishini rag’batlantirishi mumkin. Gormonlar darajasidagi muvozanatsizlik, ayniqsa, premenopauza davrida adenomiozning rivojlanishiga yordam berishi mumkin.
- Estrogen: Qondagi yuqori estrogen darajasi adenomiozning asosiy sabablaridan biri hisoblanadi. Estrogen endometrial hujayralarning o’sishini rag’batlantiradi va uning ortiqchaligi ularning miometriyga o’sib ketishiga olib kelishi mumkin.
- Progesteron: Estrogen va progesteron o’rtasidagi muvozanatning buzilishi ham adenomiozning rivojlanishiga yordam berishi mumkin.
Genetik moyillik
Tadqiqotlar adenomiozning genetik omillar bilan bog’liqligini ko’rsatadi. Agar onasi yoki boshqa yaqin qarindoshlari adenomioz bilan kasallangan bo’lsa, ayolda bu kasallik rivojlanish xavfi ortadi. Genetik moyillik bachadonning gormonlarga sezgirligiga va to’qimalarning ko’payish qobiliyatiga ta’sir qilishi mumkin.
Jarrohlik aralashuvlar va bachadon jarohatlari
Ginekologik operatsiyalar, abortlar, qirilishlar, kesar kesimi yoki boshqa jarrohlik aralashuvlar va bachadonning jarohatlari adenomiozning rivojlanishiga yordam berishi mumkin. Bachadonning ichki qatlamining shikastlanishi endometrial to’qimalarning miometriyga o’sib ketishiga olib kelishi mumkin.
Yallig’lanish
Bachadondagi xronik yallig’lanish jarayonlari to’qimalarning tuzilishini o’zgartirishi va adenomiozning rivojlanishiga yordam berishi mumkin. Yallig’lanish qon tomirlarining va to’qimalarning o’tkazuvchanligini o’zgartirishi mumkin, bu esa endometrial hujayralarning mushak qatlamiga kirishini osonlashtiradi.
Autoimmun reaktsiyalar
Ilmiy gipotezalar shuni ko’rsatadiki, adenomioz autoimmun reaktsiyalar bilan bog’liq bo’lishi mumkin, bunda immun tizim o’z hujayralariga va to’qimalariga hujum qiladi. Autoimmun reaktsiyalar yallig’lanishni keltirib chiqarishi va endometrial hujayralarning miometriyga ko’payishiga olib kelishi mumkin. Umuman olganda, ayolning immunitet holati kasallikning rivojlanishiga katta ta’sir ko’rsatadi.
Yosh va gormonal o’zgarishlar
Ayolning yoshi ham adenomiozning rivojlanish xavf omillaridan biridir. Kasallik 35 yoshdan oshgan ayollarda tez-tez uchraydi. Bu yoshda gormonal o’zgarishlar sodir bo’ladi, bu esa adenomiozning rivojlanishiga yordam berishi mumkin.
- Premenopauza: Bu davrda gormonlar darajasida o’zgarish kuzatiladi, bu esa kasallikning rivojlanishiga yordam berishi mumkin.
- Menopauza: Garchi adenomioz ko’pincha menopauzadan oldin tashxislansa-da, ba’zi ayollarda bu alomatlar hayz to’xtaganidan keyin ham saqlanib qolishi mumkin.
Simptomlari
Adenomiozning simptomlari kasallikning og’irligiga qarab farq qilishi mumkin, ammo ko’pincha quyidagilarni o’z ichiga oladi:
- Og’riqli hayz ko’rish (dismenoreya): Qorin pastki qismidagi juda kuchli og’riqlar.
- Ko’p miqdorda hayz ko’rish (menoragiya): Hayz qon ketishining miqdori va davomiyligi oshishi.
- Hayzlar orasida qon ketish: Hayzlar orasida to’satdan qon ketishi.
- Jinsiy aloqada og’riq (dispareuniya): Jinsiy aloqada noqulaylik va og’riq.
- Qorin va tos sohasidagi og’riqlar: Doimiy yoki davriy og’riqlar, hayz bilan bog’liq bo’lmagan.
- Bachadon kattalashishi: Bachadon sezilarli darajada kattalashishi va qattiqlashishi mumkin.
Adenomiozni tashxislash
Ginekologga tashxisiy tekshiruv uchun hayz boshlanishidan oldin murojaat qilish eng yaxshi hisoblanadi. Adenomiozni tashxislash murakkab bo’lishi mumkin va kompleks yondashuvni talab qiladi:
- Tibbiy tarix va jismoniy tekshiruv: Shifokor alomatlar haqida ma’lumot to’playdi va ginekologik tekshiruv o’tkazadi.
- Ultratovush tekshiruvi: Bachadon devorlarining qalinlashishini va adenomiozning boshqa belgilarini ko’rishga imkon beradi.
- Magnit-rezonans tomografiya (MRT): Zarur bo’lganda, adenomiozning darajasi va tarqalishini aniqlashga yordam beradi.
- Gisteroskopiya: Bachadon bo’shlig’ini gisteroskop yordamida tekshirish tashxisni tasdiqlash uchun o’tkaziladi.
Adenomiozni davolash
IMCda adenomiozni davolash bemorlarning sifatini oshirish va alomatlarni kamaytirishga qaratilgan turli usullarni o’z ichiga oladi:
- Konservativ dori-darmon bilan davolash:
- Yallig’lanishga qarshi dorilar: Og’riqni va yallig’lanishni bartaraf etish uchun.
- Gormonal terapiya: O’ral kontratseptivlar, progestinlar, GnrG agonistlari hayz ko’rish tsiklini tartibga solish va alomatlarni kamaytirish uchun.
- Og’riqni kamaytirish uchun analgetiklar.
- Jarrohlik davolash:
- Laparoskopiya: Adenomioz o’choqlarini olib tashlash uchun minimal invaziv operatsiya.
- Gisterektomiya: Boshqa davolash usullari samarasiz bo’lib, kasallikning og’ir shakllari bo’lganida bachadonni to’liq olib tashlash.
- Fizioterapiya:
- Issiqlik, ultratovush, elektroforez va boshqa fizioterapiya usullarini qo’llash og’riqni va yallig’lanishni kamaytirish uchun.
Konkret usulni tanlash kasallikning og’irligiga va bemorning individual xususiyatlariga bog’liq. Biroq, agar kasallik erta bosqichda aniqlansa, bizning ginekologlar konservativ terapiyaga ustunlik beradi. Ba’zi hollarda kombinatsiyalangan davolash talab qilinadi. IMC shifokorlari har doim maslahat paytida sizning holatingizda qaysi usulni afzal ko’rish kerakligini tushuntiradilar.
IMCning adenomiozni davolashdagi afzalliklari
Yuqori malakali mutaxassislar
- Bizning shifokorlarimiz adenomiozni tashxislash va davolashda boy tajribaga ega va yuqori malakaga ega. Biz siz uchun o’z sohasidagi eng yaxshi mutaxassislarni tanlaymiz.
Zamonaviy uskunalar
- Tashxis va samarali davolash uchun eng yangi texnologiyalardan foydalanish.
Individual yondashuv
- Har bir bemorning xususiyatlarini hisobga olgan holda dunyoning eng yaxshi amaliyotlariga mos keladigan shaxsiy davolash rejalarini ishlab chiqamiz.
Kompleks yondashuv
- Dori-darmon bilan davolash, fizioterapiya va kerak bo’lganda jarrohlik aralashuvni o’z ichiga oladi.
Adenomiozdan shubha qilinganda IMCga murojaat qiling
Adenomiozni mustaqil ravishda tashxislash va keyingi o’zini-o’zi davolash jiddiy asoratlarga olib kelishi mumkin. Professional tibbiy yordam bo’lmasa, kasallik rivojlanishi mumkin, bu esa surunkali og’riqlar, bepushtlik va boshqa asoratlarga olib kelishi mumkin.
Toshkentdagi Isroil Tibbiyot Markazi adenomiozni tashxislash va davolashning ilg’or usullarini taklif etadi, yuqori darajadagi tibbiy yordam va har bir bemorga individual yondashuvni ta’minlaydi. Agar sizda adenomiozning alomatlari paydo bo’lgan bo’lsa, shifokorga tashrifni kechiktirmang. Bizning mutaxassislarimiz sizning og’riqlaringiz sababini topishga va samarali davolashni taklif qilishga tayyor. Bizga murojaat qilganingizda, siz yaxshi ginekolog qo’lida ekanligingizga amin bo’lishingiz mumkin.
So'rov yuboring
Tez-tez so'raladigan savollar va javoblar
Adenomiozni mustaqil ravishda aniqlash mumkinmi?
Bachadon adenomiozi – bu murakkab ginekologik kasallik bo’lib, u professional tibbiy tashxislashni talab qiladi. Adenomiozni mustaqil ravishda tashxislash mumkin emas va bir necha sababga ko’ra xavfli hisoblanadi:
- Maxsus simptomlar yo’q. Adenomiozning simptomlari, masalan, og’riqli va ko’p miqdorda hayz ko’rish, qorin pastki qismidagi og’riqlar va hayzlar orasida qon ketish kabi belgilar ko’plab ginekologik kasalliklar uchun umumiy bo’lishi mumkin. Faqatgina ginekolog ushbu simptomlarning adenomioz yoki boshqa kasallik bilan bog’liq ekanligini aniqlay oladi.
- Tibbiy asbob-uskunalar zarur. Tashxis qo’yish uchun ultratovush tashxis va boshqa maxsus tibbiy uskunalar talab qilinadi.
- Tashxis professional tahlil va natijalarni talqin qilishni talab qiladi. Faqat malakali ginekolog tekshiruv natijalarini to’g’ri talqin qila oladi va aniq tashxis qo’yadi.
Adenomiozni to'liq davolash mumkinmi?
Adenomioz – bu surunkali kasallik bo’lib, to’liq davolash har doim ham mumkin emas. Ammo, to’g’ri davolash simptomlarni sezilarli darajada kamaytirishga va hayot sifatini yaxshilashga yordam beradi.
Adenomioz homiladorlik imkoniyatiga ta'sir qiladimi?
Adenomioz homilador bo’lishni qiyinlashtirishi mumkin, ammo ushbu tashxis bilan ko’plab ayollar muvaffaqiyatli homilador bo’lishadi va tug’ishadi. Muvaffaqiyatli davolash uchun
Adenomiozda og'riqni qanday kamaytirish mumkin?
Og’riqni kamaytirish uchun yallig’lanishga qarshi dorilar, gormonal terapiya, fizioterapiya va zarur bo’lganda jarrohlik davolash ishlatilishi mumkin.
Adenomiozda bachadonni olib tashlash zarurmi?
Bachadonni olib tashlash (gisterektomiya) faqat og’ir holatlarda, boshqa davolash usullari samarasiz bo’lganida va simptomlar bemorning hayot sifatini sezilarli darajada yomonlashtirganida tavsiya etiladi. Bu qaror shifokor bilan sinchkovlik bilan muhokama qilingandan keyin qabul qilinadi.
Adenomiozni rivojlanishini oldini olish mumkinmi?
Adenomiozni rivojlanishini to’liq oldini olish mumkin emas, chunki uning kelib chiqish sabablari to’liq aniqlanmagan. Ammo, sog’lom turmush tarzini qo’llab-quvvatlash, muntazam tibbiy ko’rikdan o’tish va ginekologik kasalliklarni o’z vaqtida davolash uning rivojlanish xavfini kamaytirishi mumkin.